nói cho tôi đó là bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm áp, ca ngợi truyền thống lao động và sức sống mãnh liệt của quê hương, con người. Đoạn thơ của nhà thơ dân tộc Tày giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền sơn cước, nhắc nhở ta về sự gắn bó với truyền thống, quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống. Toàn bộ bài thơ là một giọng điệu thiết tha, trìu mến, thể hiện qua lời cha nói với con, từ đời trước truyền đời, nhịp thơ có lúc bổng nhẹ, có lúc cành rơi, có lúc réo rắt. .
Trong khổ thơ đầu tiên, người cha giải thích cho con trai mình về nguồn gốc của thức ăn. Nói về việc nuôi dạy con cái, điều đầu tiên mà cha mẹ muốn nói đến chính là tình yêu thương gia đình. Chiếc nôi nuôi dưỡng con khôn lớn.
“Chân phải bước về phía cha
Chân trái bước một bước về phía mẹ
Một bước để chơi giọng nói
Con lớn lên từng ngày trong tình yêu thương, đùm bọc và kỳ vọng của cha mẹ. Nhịp thơ 2/3, kết cấu đối xứng, lặp nhiều từ tạo âm điệu vui tươi, đan xen: Chân phải – chân trái; một bước – hai bước; tiếng nói – tiếng cười… những hình ảnh rất cụ thể gợi không khí gia đình đầm ấm, gắn bó và hạnh phúc. Mỗi bước đi, mỗi nụ cười của con trẻ đều được cha mẹ nâng niu và đón nhận trong niềm hân hoan.
Ngoài ra, người cha cũng nói với con trai về truyền thống “đồng minh”. Cuộc sống cần cù, vui tươi của những người bạn đồng hành được nhà thơ gợi lên qua những hình ảnh đẹp:
“Đồng đội tôi yêu nhiều
Đan bằng nan hoa
Những bức tường của ngôi nhà Ken và hát”
Trong thơ Y Phương, các động từ “ca”, “ken” được dùng để diễn tả những động tác khéo léo cụ thể trong công việc, đồng thời là cuộc sống lao động gắn bó, xen lẫn niềm vui. Tôi lớn lên trong sự đùm bọc của người dân và núi rừng quê hương. Núi rừng quê hương thật thơ mộng và ý nghĩa biết bao. Thiên nhiên ấy đã che chở, nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn và lối sống. Người cha cũng nhắc đến kỷ niệm ngày cưới với con trai để mong con luôn nhớ rằng mình đã lớn lên trong tình yêu thương trong sáng và hạnh phúc của cha mẹ. Đây là xuất phát điểm của mọi tình yêu trong tôi:
“Cha mẹ luôn nhớ ngày cưới
Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”
Nói với con những điều này, người cha muốn dạy cho con những tình cảm thuở ban đầu với tình yêu và lòng tự hào về quê hương, gia đình…
Không dừng lại ở đó, người cha còn tự hào kể cho con trai nghe về sức mạnh bền bỉ, truyền thống cao quý của quê hương và mong muốn con tiếp tục phát huy truyền thống đó. Hình ảnh “đồng chí” được lặp đi lặp lại trong bài thơ. Phẩm chất “đồng hành” dần được thể hiện qua câu nói của người cha:
“Sống trên đá không ghét đá gồ ghề
Sống trong thung lũng không ghét thung lũng nghèo khổ”
Một cuộc sống tràn đầy niềm vui và sự lạc quan:
“Sống như sông như suối”
Lên thác qua ghềnh
Bạn không lo lắng à”
Với các phép ám chỉ, điệp ngữ, so sánh cụ thể, kết hợp với các kiểu câu dài ngắn khác nhau. Tâm sự của người cha đã góp phần khẳng định những người sơn cước rằng, dù cuộc sống hôm nay còn khắc nghiệt, vất vả “lúc lên lúc xuống ghềnh” nhưng họ vẫn sống mạnh mẽ, hào sảng “như sông như suối”, bền bỉ, gắn bó và trao gửi quê hương. Kể từ đó, người cha muốn có con trai. Nó có nghĩa là lòng trung thành với quê hương. Hãy biết chấp nhận và vượt qua khó khăn, thử thách bằng ý chí, nghị lực và niềm tin của mình.
Người đồng mộc mạc, chất phác, tràn đầy ý chí và niềm tin. Họ có thể “thô lỗ về xác thịt”, nhưng không hề nhỏ bé về tâm hồn và ý chí. Họ biết quan tâm và mong muốn; ” mức độ cao của nỗi buồn, còn lâu mới nuôi lớn nỗi cô đơn.” Các em đã biết tự lập, tự cường để xây dựng quê hương, gìn giữ truyền thống bằng những cách làm tốt đẹp của đồng bào.
“Đồng đội đục đá dựng xây quê hương
Về quê hương, đó là phong tục.”
Bài thơ có hai lớp nghĩa. Nghĩa đen chỉ hành động thực tế thường thấy ở miền núi. “Quê hương” là một khái niệm trừu tượng, chỉ nơi sinh trưởng của một người nào đó. Ẩn dụ là sự khái quát tinh thần tự trọng, ý thức giữ gìn cội nguồn.
Cuối bài thơ là lời nhắn nhủ, dặn dò của người cha mong muốn các con luôn tự hào về những truyền thống tốt đẹp của quê hương, lấy những tình cảm ấy làm hành trang vững bước trên đường đời…
“Con trai tôi, mặc dù thô,
chúng ta đi đây
không bao giờ được nhỏ
Lắng nghe tôi”
Hình ảnh “da sống” được lặp lại hai lần như muốn khắc cốt ghi xương. “Đồng minh” giản dị, chân chất nhưng biết đâu lại sống đẹp. Trong đường đời phải sống cao thượng, có tự trọng thì mới xứng đáng với đồng loại. “Tôi không bao giờ nhỏ bé”, dù con đường phía trước còn nhiều chông gai. Bạn có thể tự tin bước đi, phía sau bạn là gia đình và quê hương của bạn. Vì trong lòng sâu ẩn chứa những phẩm chất cao quý của “đồng minh”. Hai từ “nghe con” chứa đựng tấm lòng yêu thương và niềm tin sâu sắc mà người cha đặt vào đứa con của mình. Hai chữ này khép lại bài thơ, để lại dư âm nhẹ nhàng mà xao xuyến.
