Chủ ngữ là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt. Một văn bản mạch lạc về chủ đề khi nó chỉ thể hiện một chủ đề xác định, không bị rời rạc, lệch lạc khỏi chủ đề khác. Để viết hoặc hiểu một văn bản, cần xác định chủ đề thể hiện trong tiêu đề, trong đề mục, trong mối quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ khóa thường được lặp lại.
Chủ đề của văn bản
Đọc văn bản Tôi đi học và trả lời câu hỏi
1. Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc của tuổi thơ: cảnh vật, cảnh vật trên đường đến trường, đến trường, khi nghe gọi tên, khi đứng xếp hàng, khi ngồi vào lớp.
Kỉ niệm này gợi lên biết bao cảm xúc về ngày đầu tiên đi học, những cảm xúc háo hức, hồi hộp, sợ hãi, la hét,…
2. Chủ đề văn bản Tôi đi học: Những kỉ niệm, tình cảm sâu sắc trong ngày đầu tiên đi học.
3. Chủ đề của văn bản là đối tượng, vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.
Mạch lạc chủ đề của văn bản
1. Dẫn chứng về chủ đề của bài văn Tôi đi học nói về những kỉ niệm của tác giả về ngày đầu tiên đi học:
– Tiêu đề.
– Dãy từ láy: cuối thu, làm sao quên (hồi tưởng), học sinh, cô giáo, lớp học, hôm nay em đi học,…
2. Đoạn văn tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, ngơ ngác của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đi học.
Một. Những dòng chữ làm chứng cho những kỷ niệm sâu xa: Năm nào tim tôi cũng đập; Làm sao quên được, lòng lại hân hoan.
b. Các từ ngữ, chi tiết nhấn mạnh cảm giác mới lạ, ngơ ngác của nhân vật:
– Đường đi đã khác, cảnh đã khác.
Ngôi trường xa lạ một thời giờ khang trang, bề thế.
–…
3. Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi nó chỉ thể hiện chủ đề đã xác định, không tách rời, lạc đề sang chủ đề khác. Để viết hoặc hiểu một văn bản, cần xác định chủ đề thể hiện trong tiêu đề, trong đề mục, trong mối quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ khóa thường được lặp lại.
luyện tập
Câu 1 (SGK Ngữ Văn 8, trang 13): Phân tích mạch lạc về chủ đề của văn bản
Một.
– Vấn đề: mối liên hệ giữa cuộc đời Thảo và rừng cọ.
– Trình tự trình bày các đối tượng, vấn đề: từ khái quát đến miêu tả chi tiết các hình thức, sau đó là những kỉ niệm gắn bó, cuộc sống thôn quê gắn với cây cọ, nỗi nhớ.
– Thứ tự sắp xếp rất chặt chẽ và thống nhất, rất khó thay đổi.
b. Chủ đề văn bản: Rừng cọ và sự gắn bó với người dân sông Thao:
c.
Khi miêu tả rừng cọ và cuộc sống của người dân:
+ “Không thể nói là đẹp bằng sông Thao quê em…”
+ “Người sông Thao nhớ rừng cọ quê mình…”
d. Các từ, ngữ tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, đọt cọ, lá cọ, chổi cọ, nón cọ, tán cọ, ngõ cọ, quả cọ, v.v.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 8, trang 14): Tìm những ý khiến bài viết lạc đề
Các ý làm bài viết lạc đề: (b), (c), (e).
Câu 3 (SGK Ngữ Văn 8 trang 14): Chọn lọc và hoàn chỉnh sao cho các ý sát với đề.
Các ý không phù hợp với chủ đề đưa ra trong đề bài là (c), (g).
Chủ thể của cảm xúc là cái “tôi” – nhân vật của câu chuyện được kể trong văn bản Vaig a l’escola chứ không phải cái “tôi” – nhà phân tích; Bạn cần điều chỉnh từ ngữ, ví dụ:
– Con đường quen thuộc, nhưng cái “tôi” với tôi ngày đầu tiên đến trường dường như xa lạ.
– “Tôi” cảm thấy sân trường rộng hơn, ngôi trường cao hơn.
Mạch lạc chủ đề của văn bản là một trong những kiến thức quan trọng của chương trình văn 8. Series 5 phút sáng tác Ngữ văn 8 được biên soạn từ Để học tốt tiếng anh Ngữ văn lớp 8 tập 1, tập 2 bám sát sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kĩ năng cơ bản nhất.
