Tức nước vỡ bờ (Trích Tắt đèn) của nhà văn Ngô Tất Tố đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời; Xã hội này đã đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng khốn khổ, khiến họ phải liều mạng phản kháng. Đoạn thơ còn thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, giàu tình yêu thương và mạnh mẽ trong sức sống tiềm tàng.
Bản tóm tắt
Bà Dậu quyết định bán con nhưng không đủ tiền nộp số tiền thu được. Thằng Dậu ốm cũng bị lôi vào đình đánh cho chết. Bà hàng xóm cho bát gạo, chị Dậu vừa nấu xong nồi cháo thì tên cai lệ và nhà trưởng chạy sang lấy. Mặc cho nàng hết lời van xin, tên cai lệ vẫn nhất quyết bắt gà trống, mắng chửi và đấm vào ngực nàng. Không thể chịu đựng được nữa, chị Dậu phẫn uất đứng lên phản đối.
thiết kế
– Phần 1 (từ đầu…ngon hay không): Chị Dậu chăm chồng.
– Phần 2 (còn lại): Chị Dậu khôn ngoan, dũng cảm đối mặt với bọn tay sai.
Đọc – Hiểu văn bản
Câu 1: (SGK Ngữ văn 8 trang 32): Chị Dậu đã ở trong hoàn cảnh nào khi bọn tay sai xông vào nhà.
Khi bọn tay sai xông vào nhà, chị Dậu rơi vào tình thế hết sức bi đát:
– Anh Dậu vừa tỉnh dậy sau cơn tai biến nguy hiểm đến tính mạng.
– Bà cụ nhà bên tốt bụng cho tôi bát gạo nấu cháo. Chị Dậu lại gần bát cháo, hồi hộp xem chồng ăn có ngon không.
– Anh Dậu vừa “lúng liếng đút bát cháo vào miệng”.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 8, trang 32): Thước kẻ Phân tích:
– Dẫn theo lính quận, chuyên đi thu thuế và trói dân.
– Hắn cùng tên lí trưởng xông vào nhà chị Dậu đòi sưu lớn, đòi bắt người để đánh,… Chỉ là một tên tay sai hèn hạ có quyền trói người vô tội.
– Hành động: cầm roi, cầm thước, la hét, gọi ông-con, ông-mày.
→ Độc ác, hách dịch, xấc xược, cậy quan lớn ức hiếp dân yếu.
* Thể hiện chân thực, sinh động, sắc nét, linh hoạt sự căm ghét, đê hèn.
Câu 3 (SGK Ngữ văn 8 trang 32): Phân tích diễn biến tâm lý của chị Dậu trong đoạn văn.
* Diễn biến tâm lý của Ms. Đưa ra trong đoạn:
– Lúc đầu: kiên nhẫn, nín nhịn, chỉ lí lẽ:
+ Nói với ông, nói với ông cháu. Những lời khiêm tốn, yêu cầu “Tôi xin bạn, …”
+ Hành động: lắc lư, chạy lại đỡ thước,…
– Không thể chịu đựng được nữa, anh đứng lên phản đối:
+ Xưng hô Mr-I, rồi you-Mrs. Một lời nói đầy thách thức.
+ Động tác mạnh mẽ, khỏe khoắn “kề thước vào cổ, đẩy cửa,…”
* Sự thay đổi thái độ của chị Dậu được miêu tả chân thực, hợp lý. Người tuổi Dậu có vẻ là một người phụ nữ giàu tình yêu thương và dịu dàng với chồng. Đồng thời dũng cảm, mạnh mẽ, giàu sức đề kháng.
Câu 4 (SGK Ngữ Văn 8 trang 32): Em hiểu nhan đề Tức nước vỡ bờ như thế nào?
Nhan đề Tức nước vỡ bờ là phù hợp vì nó phản ánh chính xác nội dung của đoạn văn. Có áp bức thì phải có đấu tranh, áp bức càng không được thì phản kháng, đấu tranh càng mạnh mẽ.
Câu 5: (SGK Ngữ Văn 8, trang 32): Kiểm tra nhận xét của nhà phê bình văn học Vũ Ngọc Phan: “Đoạn chị Dậu đánh nhau với cai lệ là một đoạn văn thông minh”.
– Thể hiện tính cách nhân vật rõ ràng, sinh động.
– Tạo tình huống có kỹ năng. Ngòi bút miêu tả ngoại hình, hành động, ngôn ngữ linh hoạt, hoạt bát.
– Ngôn ngữ kể, đối thoại, ngôn ngữ nhân vật độc đáo, thể hiện sắc thái tâm lí nhân vật.
Câu 6* : (SGK Ngữ văn 8, trang 32): Nguyễn Tuân cho rằng với vở kịch Tắt đèn, Ngô Tất Tố đã “xúi giục nông dân nổi dậy”
Nguyễn Tuân nhận xét Ngô Tất Tố đã “kích động nông dân nổi dậy”. Đúng là khi xã hội tàn bạo, phi lý và tàn ác đến tột cùng thì con người phải đấu tranh, tránh “nổi loạn” để đòi lại công bằng.
Tức nước vỡ bờ là một trong những tài liệu quan trọng của chương trình văn 8. Series 5 phút sáng tác Ngữ văn 8 được biên soạn từ Để học tốt tiếng anh Ngữ văn lớp 8 tập 1, tập 2 đáp ứng nội dung sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kĩ năng cơ bản nhất.
