Có thể nói, kịch là một trong những thể loại văn học đặc sắc và trong nền kinh tế Việt Nam không thể không nhắc đến cái tên Nguyễn Huy Tưởng với tác phẩm nổi tiếng “Vũ Như Tô”. Đây là tác phẩm mà nhà văn bày tỏ quan điểm của mình về những mối quan hệ phức tạp giữa nghệ thuật và quyền lực và đây là sự phức tạp giữa nghệ sĩ với con người và quan trọng nhất là văn hóa, dân tộc nữa . Và trong tác phẩm “Vũ Như Tô”, đoạn “Tống biệt mệnh” là một trong những đoạn hay nhất thể hiện rõ bi kịch cũng như quan điểm của tác giả được gửi gắm qua đoạn.
Tìm hiểu chung
Tác giả
Nguyễn Huy Tưởng (1912-1960)
Sinh ra trong một gia đình Nho giáo
Sinh ra tại làng Dục Tú, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh (nay là xã Dục Tú, huyện Đông Anh, Hà Nội)
Ông sớm hoạt động trong các tổ chức văn nghệ do Đảng lãnh đạo
Anh có thiên hướng khai thác đề tài lịch sử và có những đóng góp nổi bật ở thể loại tiểu thuyết và kịch.
Năm 1996, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật
Tác phẩm chính: kịch Vũ Như Tô (1941), bắc sơn (1946), Những người ở lại (1948),…
Làm việc
Viết vào mùa hè năm 1941
Từ vở ba hồi trong vở Tri Tân năm 1943-1944, ông sửa lại thành vở năm hồi.
Phân tích
Giải thích nhân vật bi kịch:
Bi kịch là thể loại kịch thể hiện sự xung đột giữa thiện và ác, cao và thấp, lý tưởng và hiện thực,… mà cuối cùng dẫn đến cái chết thường là bi kịch, gây ra những cảm xúc đau đớn tột độ cho người kể, người đọc, người xem.
Nhân vật bi kịch: Nhân vật bị vướng vào những mâu thuẫn, nghịch cảnh, bất công dẫn đến kết cục bi thảm, đau đớn.
Bi kịch Vũ Như Tô:
Biểu tình:
– Vũ Như Tô tài hoa, có chí hướng cao, khát vọng say mê sáng tạo cái đẹp. Vũ Như Tô nhận xây Cửu Trùng Đài không ngoài mục đích tạo ra một tác phẩm nghệ thuật để tô điểm cho đất nước.
– Nhưng thực tế phũ phàng của xã hội đã dẫn đến một thảm cảnh vỡ mộng: Cửu Trùng Đài bị đốt phá, Vũ Như Tô, Đan Thiềm bị đưa vào trại hành quyết cho đến chết.
– Tâm trạng vỡ mộng của Vũ Như Tô qua đoạn trích:
+ Trong giờ phút kích động tột độ, Vũ Như Tô vẫn chưa tỉnh, vẫn say sưa với giấc mộng Cửu Trùng Đài.
+ Chỉ đến khi tận mắt chứng kiến Cửu Trùng Đài bị đốt cháy, Vũ Như Tô mới đau đớn, kinh hoàng nhận ra nỗi thất vọng lớn lao.
Nguyên nhân của bi kịch:
Mâu thuẫn giữa khát vọng cao đẹp của người nghệ sĩ và con đường thực hiện: Mục đích của Vũ Như Tô là chính nghĩa nhưng con đường thực hiện lại sai lầm khi ông dùng quyền lực của bạo chúa để thực hiện khát vọng, hi vọng nghệ thuật của mình.
– Mâu thuẫn giữa quan niệm nghệ thuật thuần túy cao siêu vĩnh hằng với lợi ích thiết thực, trực tiếp của quần chúng nhân dân.
+ Khát vọng sáng tạo của người nghệ sĩ đắm chìm trong mộng tưởng đã đẩy Vũ Như Tô đến thế đối lập với nhân dân:
Đoạn đối thoại giữa Đan Thiềm và Vũ Như Tô ở hồi đầu của vở kịch cho thấy Vũ Như Tô là một nghệ sĩ chỉ biết yêu nghệ thuật. Ông giám sát việc xây dựng Cửu Trùng Đài nhưng không biết rằng những tác phẩm nghệ thuật của ông đã gây ra biết bao khổ cực, đau khổ cho nhân dân. Mục tiêu nghệ thuật của ông mâu thuẫn với lợi ích thiết thực của mọi người mà không nhận ra điều đó. Anh là một nghệ sĩ say mê nghệ thuật đến mức quên mất mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Vì vậy, tôi không thể hiểu những gì Đan Thiềm đang nói. Vũ Như Tô thà chết với Cửu Trùng Đài chứ không bỏ chạy. Đây cũng chính là bước ngoặt của tác phẩm.
Cuộc nổi dậy của binh lính và công nhân là không thể tránh khỏi. Đối với họ, Cửu Trùng Đài chỉ là nguyên nhân của đau khổ và khốn khổ, là biểu hiện của trò chơi trụy lạc của gã đàn ông có vợ. Giữa Vũ Như Tô, người nghệ sĩ có mục đích nghệ thuật cao đẹp và người dân lao động đã không có tiếng nói chung bởi một người nghệ sĩ như ông Vũ không hiểu và không giải quyết được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời.
+ Hoàn cảnh xã hội chưa cho phép người nghệ sĩ thực hiện khát vọng sáng tạo cái đẹp. Trong hoàn cảnh không phù hợp, cái đẹp trở nên phù phiếm, cao siêu:
Cuộc đối thoại giữa Vũ với Ngô Hạch và đám lính thể hiện cao trào của xung đột. Không có ngôn ngữ chung giữa họ. Sự thất bại của Vũ Như Tô đã cho thấy một điều rằng khi nghệ thuật mâu thuẫn với đời sống thì nghệ thuật khó tồn tại. Đồng thời, thái độ của quân sĩ đối với Cửu Trùng Đài cũng thể hiện sự trăn trở của Nguyễn Huy Tưởng đối với văn hóa nghệ thuật dân tộc. Những người nổi dậy không thể đổ lỗi cho sự phá hoại của họ. Hành động này là không thể tránh khỏi. Nhưng nó vẫn gợi cho người đọc sự ngậm ngùi, tiếc nuối. Việc đốt Cửu Trùng Đài cùng với binh lính chỉ là một hành động trả thù vì đối với họ Cửu Trùng Đài là nguyên nhân của mọi đau khổ. Họ không hiểu được tầm quan trọng to lớn của cấu trúc này. Với Vũ Như Tô, Cửu Trùng Đài là tất cả.
Vũ Như Tô là một kỳ tài, nhưng chính vì không hóa giải được mâu thuẫn giữa nghệ thuật và cuộc đời mà ông thất bại.
Đan Thiềm và Vũ Như Tô vừa đáng khen, vừa đáng trách. Đáng khen vì họ là những nghệ sĩ trọng tài và yêu nghệ thuật. Họ là những người có khát vọng cao cả, đó là xây dựng nên những tác phẩm nghệ thuật vĩ đại cho đất nước. Nhưng họ cũng đáng trách vì mải lo cho nghệ thuật mà quên mất trách nhiệm với mọi người. Nghệ thuật là kết quả của lao động nghệ thuật, nhưng nghệ thuật không thể là nguyên nhân của đau khổ, không thể xây dựng nó bằng máu và nước mắt của người lao động.
Ý nghĩa của bi kịch Vũ Như Tô:
– Tôi thấy tiếc cho người nghệ sĩ tài hoa, có tâm, có đam mê nghệ thuật, khát khao sáng tạo, sẵn sàng hy sinh tất cả vì cái đẹp, nhưng xa rời thực tế mà phải trả giá bằng mạng sống và tác phẩm nghệ thuật.
– Cái đẹp không thể tách rời cái thiện, người nghệ sĩ phải có hoài bão, khát vọng lớn mới làm nên những tác phẩm lớn, nhưng không thể tách nghệ thuật ra khỏi đời sống nhân dân.
– Xã hội phải biết tạo điều kiện sáng tạo cho tài năng, ươm mầm tài năng, trân trọng và yêu quý những sản phẩm đích thực.
bản tóm tắt
Qua tấn bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô, Nguyễn Huy Tưởng gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật với hiện thực đời sống nhân dân: Nghệ thuật chân chính phải gắn liền với quyền con người. Nghệ thuật đích thực là nghệ thuật vì con người
