Bài thơ “Lời ấy” được coi là bài thơ mở đầu, định hướng cho toàn bộ quá trình sáng tác của Tố Hữu. Đó là tuyên ngôn sống và sáng tạo nghệ thuật của một con người tự nguyện gắn đời mình với quần chúng lao động, đấu tranh vì cuộc sống hạnh phúc của đồng bào, vì tương lai tươi sáng của đất nước.
KHÁI QUÁT VỀ TÁC GIẢ VÀ BÀI THƠ CỦA ÔNG
nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu là nhà thơ lớn của nền thơ ca hiện đại Việt Nam. Sự song hành giữa hành trình thơ Tố Hữu với sự vận động, phát triển của cách mạng Việt Nam khiến thơ ông mang đậm tính biên niên sử. Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình – chính trị, thể hiện những lẽ sống cao cả, những tình cảm cao cả của nông dân, chiến sĩ đối với Đảng, với đất nước, với nhân dân và với Bác Hồ.
Bài thơ từ đây
Từ này (7-1938) là bài thơ trích trong tập thơ đầu tay cùng tên (1937-1946) của Tố Hữu thể hiện niềm vui sướng, say mê mãnh liệt của Tố Hữu trong lần đầu gặp lí tưởng cộng sản, tác dụng kì diệu của lí tưởng về tâm tư, tình cảm và cuộc đời của nhà thơ.
HỌC BÀI THƠ TỪ NÀY
Khổ đầu của bài thơ Lời ấy: Niềm vui gặp lý tưởng của Đảng.
Câu thơ đầu diễn tả cảm giác kì diệu trong tâm hồn nhà thơ:
Từ đó trở đi trong nắng hè của tôi
Từ đây là một mốc son có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng và thơ ca của Tố Hữu khi ông mới 18 tuổi đang băn khoăn tìm lẽ yêu đời, bâng khuâng giữa hai dòng nước chọn dòng nước lành để bỏ nước. . dòng chảy… nhà thơ được giác ngộ bởi lí tưởng cộng sản Huế, Tố Hữu được kết nạp Đảng cộng sản Huế, Tố Hữu được kết nạp Đảng cộng sản Việt Nam – sự kiện thiêng liêng trọng đại đó khiến nhà thơ ngỡ ngàng trước niềm hạnh phúc
Niềm vui ngất ngây lần lượt được thể hiện qua những hình ảnh ẩn dụ duy nhất. Đầu tiên là cảm giác trong tôi về mùa hè nóng bức: từ ánh chớp, tôi thấy một luồng sáng đột ngột và đột ngột; đó là ánh sáng của mặt trời mùa hè, ánh sáng mang lại sức nóng ấm áp nhất, ánh sáng rực rỡ nhất trong năm. Ánh sáng ấy không chỉ tràn ngập không gian bên ngoài mà còn tỏa ra từ chính tâm hồn nhà thơ.
Ánh sáng này được làm sáng tỏ thêm ở trang sau của bài kệ:
Mặt trời chân lý chiếu soi tim.
Đó là ánh sáng của mặt trời đặc biệt, mặt trời của chân lý, ánh sáng của Đảng, ánh sáng của lý tưởng cộng sản với những tư tưởng mới, đúng đắn, tiến bộ, thường xuyên, hợp lý và hiệu quả, dùng để xua tan sương mù của những hệ tư tưởng lạc hậu, mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời cảm xúc, nhận thức mới. Hình ảnh ẩn dụ mặt trời cho ta cảm nhận sâu sắc về vai trò của Đảng trong cuộc sống: nếu như mặt trời của thiên nhiên vũ trụ mang lại ánh sáng, hơi ấm và sự sống cho muôn loài thì Đảng cũng mang đến ánh sáng của niềm tin, hơi ấm của tình yêu thương và sự sống của con người. cho dân tộc, cho các dân tộc.
Từ soi sáng vừa gợi tả ánh sáng, vừa gợi sức mạnh xuyên thấu của tư tưởng cộng sản trong trái tim khao khát yêu đời, yêu đời của nhà thơ và lý tưởng của Đảng đã thực sự soi sáng tâm hồn của một thanh niên ưu tú. Hai dòng tiếp theo diễn tả cụ thể hơn niềm vui sướng vô hạn của nhà thơ trong lần đầu tiên đến với lý tưởng cộng sản:
Hồn tôi là một vườn hoa
Rất thơm và đầy tiếng chim hót
Lối viết so sánh đã hình dung được niềm hạnh phúc trong lòng người. Khu vườn đầy hoa lá, đượm mùi và tiếng chim là cả một thế giới tràn đầy sức sống với hình ảnh hoa lá xanh tươi, hương thơm nồng nàn của cây trái và tiếng chim hót rộn ràng, say đắm lòng người. Và đó là nhờ ánh sáng mặt trời rực rỡ: sự đan xen giữa hình ảnh thực và ẩn dụ đã khẳng định tác động mạnh mẽ và kỳ diệu của lý tưởng cộng sản đối với lòng người.
A Hữu cũng là một nhà thơ nên tình yêu cuộc sống và sức sống tràn đầy trong tâm hồn A Hữu cũng trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho thơ ca. Cách mạng không đối lập với nghệ thuật mà trái lại, ánh sáng huyền diệu của lí tưởng cách mạng đã đánh thức một sức sống sáng tạo mới cho hồn thơ.
Khổ thơ thứ hai của bài thơ Lời ấy: Những nhận thức mới mẻ, sâu sắc về chân lí cuộc đời.
Trong quan niệm về lẽ sống, giai cấp tiểu tư sản và tiểu tư sản có xu hướng đề cao cái tôi cá nhân (tôi là một, tôi là riêng, cái thứ nhất – Xuân Diệu), bên cạnh sự tích cực về tồn tại, về ý nghĩa của cá nhân đối với mình. và cộng đồng. , khuynh hướng tư tưởng này cũng có những biểu hiện tiêu cực trong việc đặt cái tôi đơn độc đối lập với cộng đồng.
Trong bài thơ Từ ấy nói chung và khổ thơ 2 nói riêng, đại từ tôi được lặp lại nhiều lần nhưng không nhằm đề cao cái tôi cá nhân mà chỉ thể hiện khát vọng gắn kết cá nhân với cộng đồng một cách mãnh liệt. Mong muốn này trước tiên được thể hiện trong một ẩn dụ:
Ràng buộc tâm hồn tôi với mọi người
Để tình yêu bao trùm trăm nơi
Buộc là động từ thể hiện cao độ ý thức tự nguyện, quyết tâm sâu sắc của Tố Hữu vượt qua cái tôi cá nhân để sống chan hòa với mọi người, gắn cuộc sống riêng với cuộc sống cộng đồng.
Câu thơ chở che yêu thương trăm nơi thực ra là lặp lại câu thơ đầu: nếu câu trên biểu thị mức độ gắn bó sâu nặng thì câu dưới là sự mở rộng của tấm lòng. Trăm nơi cũng là một ẩn dụ của cộng đồng: khi bạn tự nguyện sống chan hòa, gắn bó với mọi người thì tất nhiên tâm hồn bạn cũng lan tỏa muôn phương, có sự đồng cảm sâu sắc với mọi kiếp người.
Hai câu thơ tiếp theo khẳng định tình bạn giai cấp trong tình yêu con người và cuộc sống của Tố Hữu:
Để lại hồn tôi với bao niềm đau
Gần nhau thêm sức sống
Nhà thơ hướng tình yêu của mình đến con người, ở hàng trăm nơi, nhưng đặc biệt hơn cả, đó là những người dân lao động, khốn khổ, bất hạnh và nghèo khổ với những mảnh đời như đầy tớ già, con ở, cô gái sông Hương, cô vú nuôi.
Câu thơ cuối khẳng định sức mạnh của tình đoàn kết qua những hình ảnh ẩn dụ về cuộc sống: đó là một cộng đồng có chung hoàn cảnh, chung số phận, cùng chung khát vọng và sẵn sàng cùng nhau hướng tới một lý tưởng cao đẹp… Chính điều này sẽ tạo cho họ sức mạnh bất khả chiến bại.
Khổ thơ thứ 3 của bài thơ Từ ấy: Sự thay đổi của cảm xúc.
Xuất thân là một trí thức tiểu tư sản, nhưng khi được giác ngộ lý tưởng cộng sản, Tố Hữu không chỉ nhận được một lẽ sống mới khi đứng giữa cuộc đời, để cái tôi của mình hòa nhập với cái tôi chung của mình. nhà thơ cũng vượt qua những tình cảm ích kỉ hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản để có tình bạn giai cấp với quần chúng lao động.
Câu thơ đầy khẳng định:
tôi là con của mọi người
Trạng ngữ quá khứ thể hiện sự thay đổi triệt để cảm giác, đồng thời khẳng định tác động to lớn của lý tưởng cộng sản đối với định hướng tư tưởng, tình cảm của nhà thơ.
Những câu thơ sau có cấu trúc cú pháp bổ sung ý nghĩa khẳng định:
Tôi là em gái của hàng ngàn phôi thai
Anh là anh của hàng ngàn đứa trẻ
Không gạo, không gạo, không bơ
Các cụm từ là con, là e, là anh, là chỉ quan hệ gia đình trực tiếp, điệp ngữ là ngàn chỉ vô vàn danh từ, cụm danh từ chỉ quê hương, phôi thai, đầu con… là hình ảnh người lao động. quần chúng, cùng khổ…, sự kết hợp của các yếu tố trên cho thấy mối quan hệ thân thiết, gắn bó giữa nhà thơ với đại gia đình nhân dân lao động.
Không chỉ thể hiện một lời tuyên ngôn, tấm lòng cảm thông, thương xót chân thành của nhà thơ đối với những người nghèo khổ, những người dân lao động còn được thể hiện qua những hình ảnh xúc động về hàng nghìn kiếp người dang dở – những kiếp người lam lũ, khổ cực và hạnh phúc được sống dưới ánh mặt trời. và dầm mưa kiếm sống, chừng vạn con – không áo, không cơm… . Nhưng hình ảnh này không chỉ thấm đượm niềm xót thương mà còn thể hiện lòng căm thù cái xã hội tàn ác, bất công đã dày vò, đau khổ biết bao kiếp người lương thiện. Chính những mảnh đời gian khổ, đau thương gần gũi, thân thương ấy đã trở thành động lực nung nấu người thanh niên quyết tâm đấu tranh cho cách mạng. Đó cũng là nguồn cảm hứng thường trực trong hồn thơ Tố Hữu, khi chứng kiến cảnh cậu bé sống trong nhà bị chủ mắng nhiếc, nhà thơ đã không kìm được lòng căm hận trước sự bất công, bần tiện. viên thuốc:
Nuôi con đến già
Mối hận thấu xương này uống máu
Để ngày mai thêm nhiệt huyết chiến đấu
Nhưng hôm nay tôi thắp nó trong tim
(đi đi cưng)
KẾT LUẬN
Bài thơ “Lời ấy” được coi là bài thơ mở đầu, định hướng cho toàn bộ quá trình sáng tác của Tố Hữu. Đó là tuyên ngôn sống và sáng tạo nghệ thuật của một con người tự nguyện gắn đời mình với quần chúng lao động, đấu tranh vì cuộc sống hạnh phúc của đồng bào, vì tương lai tươi sáng của đất nước.
