bài thơ buổi tối đã thể hiện sâu sắc phong cách thơ và nghệ thuật Hồ Chí Minh mang màu sắc cổ điển và chất hiện đại. Nếu màu sắc cổ điển thấm đẫm trong thơ ca, tứ tuyệt, thể loại, hình ảnh, ngôn từ… thì tính hiện đại bao gồm cảm hứng và phong cách nghệ thuật.
TÁC GIẢ PANORAMA HỒ CHÍ MINH VÀ TÁC PHẨM VỀ ĐÊM
Tác giả Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh là tác gia lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại, di sản văn học của Người bao gồm nhiều thể loại, trong đó thơ nghệ thuật chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng.
buổi tối (ngôi mộ)
Tomba (Chiều tối) là một trong những bài thơ đặc sắc trong tập Nhật ký trong tù (Nhật ký trong tù). Bài thơ lấy cảm hứng từ khung cảnh miền sơn cước vào một buổi chiều trên đường từ Tĩnh Tây về Thiên Bảo cuối tháng 10 năm 1942.
KHÁM PHÁ BÀI THƠ ĐÊM
Hai dòng đầu tiên của bài thơ Tarda del vespre vẽ nên một hình ảnh cổ điển về thiên nhiên
Hỗn Độn Quý Lâm Túc Thứ
Cô ấy là người đàn ông đến từ thiên đường
Câu đầu tả một con chim mỏi bay vào rừng tìm gốc cây ngủ qua đêm. Đây là hình ảnh chỉ không gian nhưng lại có giá trị miêu tả thời gian – trong thơ ca chim yến đã trở thành hình ảnh ước lệ cho hoàng hôn, thời điểm thường gợi cảm giác xót xa vì chết chóc. Đó cũng là khoảng thời gian nghỉ ngơi, sum họp dễ chạm đến trái tim của những người con xa xứ, lữ khách. Là tiếng chim gợi buổi chiều nhiều bấp bênh của Nguyễn Du:” Chim bay trong rừng”, hay cánh chim khuấy động cả hoàng hôn trong câu thơ Huy Cận: “Con chim cong cánh nhỏ, bóng chiều”…
Hai dòng đầu của bài Chiều tối cũng gợi lại một bài thơ tứ tuyệt của Lí Bạch:
Chúng cao vô hạn
Cô đơn và lẻ loi
Nhưng có thể thấy trong câu thơ cổ, đàn chim bay cao rồi mất hút vào không gian bao la, vô tận; Mây lẻ loi trôi qua; chỉ còn lại là bầu trời bao la hoang vắng, gợi cảm giác ngây ngất phiêu du xa xăm thường thấy trong tác phẩm của các thi sĩ Lãng mạn. Có những con chim bên trong buổi tối Tác phẩm của Hồ Chí Minh gợi lên sự hoàn mỹ vượt thời gian của thời gian, nhịp sống giản dị nên Chiều buồn nhưng vẫn tạo cảm giác ấm áp, gần gũi của đời thường. .
Ở câu thơ đầu, tác giả không chỉ miêu tả hình ảnh con chim chiều mà tấm lòng yêu thương bao la của Bác còn cảm nhận được sắc thái mệt mỏi của nó với từ “lẫn lộn” ở đầu câu. Câu thơ có sự liên tưởng đồng cảm và so sánh sâu sắc: cũng như đàn chim trời mỏi mệt sau một ngày kiếm ăn, người tù 52 tuổi cũng mệt mỏi sau một ngày lao động vất vả: trong bài thơ Mới vào tù Thiên Bảo, Người chú đã viết về hành trình gian khổ ấy: Năm mươi ba dặm một ngày: áo ướt, dép sứt mẻ… Năm ba mươi ba thẩm phán của Nhật Bản: Mười tâm trí thấp kém phá hủy hài kịch”. Nhưng nếu như những cánh chim trời tự do đang mải mê về tổ, tìm chốn bình yên cuối ngày, thì con người vẫn bị xiềng xích áp giải, trên đường chuyển mình không biết lúc nào dừng lại và họ chưa dừng lại, bạn biết những cực hình nào đang chờ đợi bạn; So sánh càng đáng thương hơn khi tiếng chim chiều kết thúc căn nhà – sự ấm áp yên bình hiện rõ qua sắc thái ý nghĩa của từ “ai” – ở giữa dòng, cuối đường của người tù là ngục tù, nơi cạm bẫy đầy đau khổ! Nỗi khao khát một nơi yên nghỉ ấm áp bên những người thân yêu nếu thoáng nhìn qua hình ảnh thơ cũng là điều dễ hiểu đối với một người giữa giặc ngoài, du khách mỏi mệt và cô đơn trong cảnh chiều vắng, vắng lặng, buồn bã. . miền núi
Trong câu tiếp theo Cô ấy là người đàn ông đến từ thiên đường, cảnh chiều trở nên rõ nét hơn với hình ảnh một đám mây đơn độc, chầm chậm trôi ngang bầu trời. Hai hình ảnh tương phản ở đầu và cuối đoạn thơ: Cố Vân – Thiên làm cho mây trở nên nhỏ bé, hiu quạnh hơn giữa bầu trời bao la, choáng ngợp. biểu thức ám chỉ lãng mạn nó thể hiện một đám mây bồng bềnh, trôi rất chậm giữa bầu trời mùa thu, từ đó người đọc có thể hình dung ra một bầu trời trong xanh, rộng lớn và tĩnh lặng với ngọn gió thu nhè nhẹ, phảng phất nét sầu.
Giống như tiếng chim chiều mỏi ở câu trước, hình ảnh đám mây lẻ loi không đơn thuần là một bài thơ cổ điển, qua lối thơ ngụ ngôn quen thuộc của thơ cổ, có lẽ đám mây nhỏ này là hình ảnh phản chiếu hoàn cảnh, tâm trạng của người tù cô độc. ở một vùng đất xa lạ. Nỗi buồn cô đơn của người và cảnh đã thấm vào nhau trong sự liên tưởng và đồng điệu lạ lùng. Chính vì sự hài hòa này mà hình ảnh thiên nhiên ở hai câu thơ đầu đượm một nỗi buồn man mác. Người tù nhận ra hoàn cảnh và cảm xúc của mình trong cảnh: tiếng chim kêu mỏi mệt cuối ngày; cảm giác yên bình, nghỉ ngơi khi chim về tổ; bồng bềnh bồng bềnh của mây… đều có cái thích hoặc tương đồng hoặc tương phản với con người.
Như vậy, bằng thi pháp cổ điển quen thuộc, bằng nghệ thuật tả cảnh ngụ ngôn và một bút pháp thơ chỉ gợi mà ít tả, bằng hai nét vẽ giản dị, tác giả Hồ Chí Minh đã nắm bắt được linh hồn của tạo vật, ông dựng lên cả thế giới. không gian, một hình ảnh của buổi chiều ở vùng cao. Qua hình ảnh thiên nhiên này, người đọc không chỉ chia sẻ nỗi mệt mỏi, buồn tủi, cô đơn của người tù trên đường vào ngục mà còn nhận ra vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh, có thể hình dung ánh mắt người tù âu yếm nhìn con chim trời. , một đám mây. . Từ đôi mắt ấy mới thấy được tình yêu thiên nhiên chân thành và một nghệ thuật tinh tế để có thể cảm nhận được cái đẹp ngay cả khi ở trong tù. Chính phẩm chất yêu thương và cũng là bản lĩnh nhân văn biết vượt qua sự khắc nghiệt của hoàn cảnh, là chất thép của Hồ Chí Minh.
Hai câu tiếp theo trong bài thơ Chiều tối là bức tranh cuộc sống con người vùng cao
Trong ảnh nổi bật lên hình ảnh cô thôn nữ xay ngô, chuẩn bị cơm chiều, đây là chất liệu thơ tô vẽ tính dân chủ, đem đến cho hình tượng thơ một chuyển động mới:
Thị trấn sơn với những cô gái ma
Bao phủ mao mạch, rất hồng.
Con người trong khổ thơ thường xuất hiện như điểm tô cho hình ảnh thiên nhiên, họ thường nhỏ bé, cô đơn ( Cúi dưới núi mấy chú – Bà Huyện Thanh Quan), nói chung là điềm đạm, thụ động và luôn chịu sự tác động của ngoại cảnh (Mộ quan Nhật ở đất kinh thành – Yên Ba Giang Thượng Sư Nhân Sở– Thôi Hiệu)… Cô gái miền sơn cước trong câu thơ của Hồ Chí Minh được miêu tả ở vị trí chính giữa, cận cảnh của bức tranh trong buổi chiều về núi; trong hoàn cảnh công việc. Đây là điểm khác với thơ xưa: hình ảnh và công việc của cô gái làm cho bức tranh chiều tối bớt lạnh lẽo, đìu hiu, buồn bã, hiu quạnh. Trân trọng một vẻ đẹp giản dị, ấm áp trong cuộc sống đời thường của người dân phố núi, tác giả Hồ Chí Minh đã thể hiện tấm lòng của một nhà nhân đạo lớn biết quên đi cảnh ngộ của đồng bào mình để vui sống, yêu đời. Tình yêu thương bao la của Bác còn hiện ra ở một nghĩa khác ở hai câu cuối. Cấu trúc lặp theo vòng tròn từ cuối câu 3 đến đầu câu 4:” che ma – che mađã gợi lên một cách tinh tế vòng quay bất tận, nặng nề và chậm chạp của chiếc cối xay ngô, câu thơ mang hơi ấm của cuộc sống con người nhưng vẫn thấm đượm niềm ngậm ngùi, cảm thương trước sự vất vả của con người.
Dòng cuối của câu 4 cũng là hình ảnh cuối cùng của bài thơ thể hiện rõ sắc thái mới mẻ, hiện đại trong tinh thần và phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh: Lô Đỗ Hồng – Điều này có nghĩa là lò có màu hồng. Màu hồng của chiếc bếp lửa của cô gái miền sơn cước đã thắp sáng cả bài thơ, xua tan đi mọi giá lạnh, bóng tối, đem lại ánh sáng và hơi ấm cho đêm núi. Vai trò chủ thể của con người đã được xác lập khi họ không chịu tác động của ngoại cảnh mà thậm chí còn bị ngoại cảnh chi phối. Hình ảnh của bài thơ vừa là sự tiếp nối của hai dòng đầu, vừa là sự vận động mạnh mẽ, tích cực hướng tới sự sống và ánh sáng tương lai.
KẾT LUẬN
bài thơ buổi tối đã thể hiện sâu sắc phong cách thơ và nghệ thuật Hồ Chí Minh mang màu sắc cổ điển và chất hiện đại. Nếu màu sắc cổ điển thấm đẫm trong thơ ca, tứ tuyệt, thể loại, hình ảnh ngôn từ… thì tính hiện đại bao hàm cả cảm hứng và nghệ thuật thể hiện. Bằng cách này, nhà thơ đã tái hiện một cách tinh tế và gợi cảm hình ảnh thiên nhiên và cuộc sống con người trong buổi chiều ở vùng cao, làm bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh giàu tình cảm, chất thép và chất nghệ sĩ.
